پرکاربردترین سایز میلگرد در بازار فولاد: مقایسه کاربرد و ویژگی‌ها

برخی از سایزهای میلگرد، پرفروش‌ترین سایزها در بازار ایران شناخته می‌شوند و در بسیاری از پروژه‌های عمرانی و ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از آنجا که میلگرد تاثیر مستقیم بر افزایش استحکام کششی بتن، دوام، پایداری و ایمنی سازه‌های بتنی دارد، انتخاب سایز مناسب آن می‌تواند بر کیفیت، پایداری و هزینه‌های اجرایی پروژه اثر داشته باشد. البته، میلگردهای سایز 12، 14 و 16 میلی‌متر جزو پراستفاده‌ترین سایزهای این مقطع فولادی محسوب می‌شوند که به دلیل مطابقت بالا با بسیاری از استانداردهای ملی و بین‌المللی و مقررات ملی ساختمان، مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته‌اند. در این مقاله از آهن صد، پرفروش‌ترین سایزهای میلگرد بررسی می‌شوند. 

معرفی کلی سایزهای مختلف میلگرد

میلگردها در سایزهای مختلف 6 تا 40 میلی‌متر با آنالیزهای متفاوت تولید و به بازار عرضه می‌شوند که هر سایز میلگرد به قطر اسمی آن بر حسب میلی‌متر اشاره دارد. بسته به سایز میلگرد می‌توان میزان تحمل بار، مقاومت در برابر نیروهای کششی و فشاری و نوع کاربرد آن را تعیین کرد. به طور معمول، می‌توان میلگردها را براساس سایز به دسته‌های مختلف تقسیم‌بندی کرد که هر یک از کاربردهای خاصی برخوردار هستند. (برای شناخت کامل انواع سایز این مقطع فولادی می‌توانید مقاله “انواع سایز میلگرد” را مطالعه کنید.)

کوچک‌ترین سایز میلگردها از سایز 6 تا 12 میلی‌متر هستند که در خاموت‌زنی، تیرچه‌سازی و قطعات پیش‌ساخته مورد استفاده قرار می‌گیرند. میلگردهای سایز 14 تا 20 میلی‌متر را میلگردهای نیمه‌سنگین می‌نامند که جزو پرکاربردترین این مقاطع در بازار فولاد به شمار می‌شوند و برای ساخت اسکلت و فونداسیون سازه‌های مسکونی و تجاری بکار می‌روند. از سایز 22 به بالا، میلگردهای سنگین محسوب می‌شوند که برای ساخت ستون‌های ساختمان و پروژه‌های عمرانی سنگین بکار می‌روند. هر یک از این سایزها بر اساس استانداردهای ISIRI ،ASTM ،GOST ،DIN و JIS و در گریدهای A1 تا A4 تولید می‌شوند. 

بررسی پرفروش‌ترین سایزهای میلگرد در بازار ایران

برخی از سایزهای میلگرد، به دلیل تطابق با مقررات ساختمانی و استانداردها بین‌المللی، در بازار ایران از تقاضای بالایی برخوردار هستند و جزو پرفروش‌ترین سایزهای میلگردها محسوب می‌شوند. در ادامه، پرمصرف‌ترین سایز میلگرد در پروژه‌های ساخت‌وساز مورد بررسی قرار گرفته‌ است: 

میلگرد سایز 8

یکی از کوچک‌ترین سایز میلگردها که در بسیاری از پروژه‌های ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد، میلگرد سایز 8 است. این میلگرد با داشتن وزن حدود 0.395 کیلوگرم، انعطاف‌پذیری بالا، وزن سبک، استحکام مناسب، قابلیت خم‌کاری، حمل‌ونقل آسان و مقاومت بالا، برای خاموت‌زنی جهت مهار میلگردهای طولی در ستون و تیرها، تیرچه‌سازی در سقف‌های تیرچه بلوک، قطعات از پیش‌ساخته، آرماتور عرضی و دیوار غیر باربر گزینه مناسبی محسوب می‌شود. به علاوه، میلگرد سایز 8، با آنالیز  A2 و A3 توسط کارخانه‌های ظفر بناب، شاهین بناب، فولاد خراسان و… تولید می‌شود که مورد توجه بسیاری از خریداران قرار گرفته است. 

 میلگرد سایز 10

میلگرد سایز 10 میلی‌متر یکی از پرکاربردترین سایزها در پروژه‌های مسکونی سبک به شمار می‌رود. این میلگرد به دلیل قطر مناسب، در مواردی مانند خاموت‌زنی، خم‌کاری، آرماتور عرضی، دورگیرها، دورپیچ‌ها و تقویت نقاط حساس سازه مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله ویژگی‌های این میلگرد می‌توان به وزن سبک، انعطاف‌پذیری بالا در خم‌کاری، قیمت مناسب، تطبیق‌پذیری با نقشه‌های مهندسی و سهولت در حمل‌ونقل اشاره کرد. این میلگرد معمولا با آنالیز A3 و A2  و آج‌های جناغی تولید و به بازار عرضه می‌شود. بهترین کارخانه‌های تولیدکننده میلگرد سایز 10، شامل شاهین بناب، فایکو، کویر کاشان و… هستند.  

میلگرد سایز 12

یکی از پراستفاده‌ترین سایزهای میلگرد، سایز 12 است که نسبت به میلگردهای سایز 8 و 10 از انعطاف‌پذیری کمتری برخوردار است. این میلگرد  برای ساخت گاردریل، تولید انواع خم میلگرد، ساخت اسکله و تقویت بتن در فونداسیون گزینه مناسبی محسوب می‌شود. میلگرد سایز 12 دارای وزن سبک و استحکام کششی و فشاری بالایی است و مطابقت کامل با طراحی‌های مهندسی دارد. به همین دلیل، در ساخت سازه‌هایی مقاوم در برابر زلزله مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساخت شبکه‌های مش تقویتی، فونداسیون‌های متوسط، سقف تیرچه بلوک، دیوارهای برشی و.. از جمله کاربردهای میلگرد 12 در ساختمان سازی هستند. طبق جدول اشتال، وزن هر متر میلگرد سایز 12 حدود 0.8878 کیلوگرم است که در شاخه‌های 12 متری، وزن تقریبی هر شاخه حدود 10.65 کیلوگرم می‌باشد. این میلگرد معمولا با آنالیز A2 و A3 توسط کارخانه‌های ذوب آهن اصفهان، شاهرود، ظفر بناب، فولاد ابهر و… تولید می‌شود. 

میلگرد سایز 14

میلگرد سایز 14 از پرفروش‌ترین سایزهای میلگرد در بازار ایران است که در بسیاری از پروژه‌های عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این میلگرد به دلیل استحکام بالا و انعطاف‌پذیری پایین، گزینه مناسب در ساخت ستون و فنداسیون به شمار می‌رود. همچنین، این مقطع فولادی مقاومت بالایی در برابر نیروهای کششی، خمشی و فشاری دارد و گزینه مناسبی برای ساخت میلگردهای عرضی، ستون و تیر محسوب می‌شود. انعطاف‌پذیری میلگرد 14 نسبت به میلگردهای 12 و 10 کمتر است؛ اما از وزن و مقاومت بالاتری برخوردار است. از این رو، از تقاضای بالایی در پروژه‌های شهری و انبوه‌سازی برخوردار است. این مقطع فولادی معمولا دارای گرید A3 یا A4 و آج‌های جناقی و مرکب است. از آنجا که تقاضای بالای در بازار ایران دارد، بسیاری از کارخانه‌ها از جمله ذوب‌آهن اصفهان، فولاد شاهرود، فولاد کویر کاشان، فولاد ظفر بناب، فولاد زاگرس و… این محصول را تولید می‌کنند. 

میلگرد سایز 16 و 18

محبوب‌ترین میلگردهای سایز 16 و 18 هستند که مقاومت، استحکام و پایداری بالایی دارند. میلگرد سایز 16 و 18 با داشتن وزن بیشتر نسبت به میلگردهای سایز کوچک‌تر، از قیمت بالاتری نیز برخوردار هستند. میلگرد 16 از میلگردهای پرکاربرد در ساختمان‌سازی است که برای ساخت رمپ پارکینگ، فونداسیون‌های متوسط و سنگین، سازه‌های چند طبقه و کاربردهای صنعتی بکار می‌رود. همچنین، میلگرد 18 نیز به دلیل پایداری و استحکام بالا، گزینه مناسب برای سازه‌های صنعتی و پل‌ها، مخازن، سیلوها و دیوارهای نگهدارنده، تاسیسات دریایی و سازه‌های بلند محسوب می‌شود. به طور کلی، 16 و 18 از سایزهای پرفروش میلگرد در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی هستند.  بهترین کارخانه‌های تولید کننده میلگرد سایز 16 و 18 شامل ذوب آهن، شاهین، آذر امین، گلستان، آناهیتا گیلان و… هستند. 

مقایسه اجمالی تقاضای سایر سایزها (20 به بالا)

میلگردهای سایز 20 به بالا به عنوان میلگردهای سنگین شناخته می‌شوند که در پروژه‌های نیمه‌سنگین و سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند. سایزهای 20 و 22 برای ستون‌های سنگین، دیوار برشی و  تیرهای عمیق، سایز 25 و 28 برای فونداسیون‌های سنگین، شمع‌ها، دیوار حائل و پل‌های بتنی و سایز 32 به بالا برای سازه‌های خاص مانند سد، نیروگاه، مخزن بتنی بزرگ، تونل و اسکله بکار می‌روند. این نوع میلگردها معمولا به دلیل وزن بالا، دارای قیمت بیشتری نیز هستند. این نوع میلگردها به دلیل وزن بالا، دارای قیمت بیشتری نیز هستند. از آن‌جا که در طراحی سازه‌های معمولی استفاده از این میلگردها مقرون‌به‌صرفه نیست و اغلب پروژه‌های ساختمانی مسکونی یا تجاری با میلگردهای سایز 14، 16 و 18 اجرا می‌شوند، فروش کمتری در بازار فولاد دارند. به طور معمول، این میلگردها را با آنالیز A3 و A4 تولید می‌کنند؛ به همین دلیل از مقاومت و سختی بالایی برخوردار هستند. ذوب آهن، فایکو، امیرکبیر، شاهرود و… از کارخانه‌های تولیدکننده این سایزهای میلگرد هستند. 

عوامل مؤثر بر فروش و تقاضای سایزهای مختلف میلگرد

فروش و تقاضای میلگرد در هر سایز بسته به عوامل مختلف از جمله نوع پروژه و کاربری آن، دسترسی به انواع سایزها، قیمت، استاندارد تولید و…. متفاوت است. از جمله عوامل موثر بر فروش و تقاضای سایزهای مختلف میلگرد عبارتند از: 

• نوع پروژه و کاربری آن: یکی از مهم‌ترین عواملی که بر فروش و تقاضای میلگرد در بازار تاثیر مستقیم دارد، نوع پروژه و کاربری آن است. هر سایز میلگرد برای کاربری خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بسته به نوع پروژه باید سایز مناسب انتخاب شود. به عنوان مثال، در فصل‌هایی که میزان ساخت‌وساز در پروژه‌های مسکونی و اداری بالا می‌رود، تقاضا برای سایزهای 12 تا 18 میلی‌متر نیز بیشتر می‌شود. در نتیجه، رکود یا رونق ساخت‌وساز تاثیر مستقیم بر حجم تقاضا برای همه سایزهای میلگرد دارد. 
• مقررات نظام مهندسی و آیین‌نامه‌های اجرایی: از دیگر عواملی که بر تقاضای سایزهای مختلف میلگرد تاثیرگذار است، مقررات نظام مهندسی و آیین‌نامه‌های اجرایی در پروژه‌ها است. در اغلب پروژه‌های عمرانی و ساختمانی، استفاده از میلگرد 14 و 16 برای ستون‌ها الزامی است که این منجر به افزایش تقاضا و فروش این میلگردها در بازار فولاد می‌شود. همچنین، محدودیت در استفاده از میلگردهایی با سایزهای بالا مانند 25 میلی‌متر، منجر به کاهش مصرف میلگردهای سنگین می‌شود. 
• دسترسی به سایزهای مختلف: برخی از سایزهای میلگرد که به دلیل تولید بیشتر کارخانه فولادی در بازار موجودی بیشتری دارند، به راحتی در بازار پیدا می‌شوند و از قیمت مناسب‌تری برخوردار هستند. اما، برخی از سایزهایی که کاربرد کمی در صنعت ساختمان سازی دارند، در بازار به راحتی یافت نمی‌شوند و در زمان خرید باید سفارش داده شوند. همین موضوع باعث می‌شود که این سایزها قیمت بالاتری نسبت به سایر سایزهای رایج داشته باشند.
• تاثیر رفتار خریداران در بازار آزاد: به طور معمول، در بازار آزاد اولویت خرید با سایزهای متوسط مانند 12، 14، 16 و 18 است که بیشترین موجودی را دارند و خریداران ترجیح می‌دهند سایزی را انتخاب کنند که به راحتی قابل فروش باشد. این باعث می‌شود که سایزهای 12 تا 18 همیشه از تقاضای بالایی در بازار فولاد برخوردار باشند. 
• قیمت و هزینه نهایی: قیمت و هزینه نهایی نیز می‌تواند بر تقاضا و فروش میلگردها با سایزهای مختلف تاثیرگذار باشد. قیمت میلگرد معمولا در بازار به صورت کیلویی اعلام می‌شود. از این رو سایزهای کوچک‌تر، از وزن کمتری برخوردار هستند، در نتیجه هزینه نهایی برای تناژ بالا برای این مقاطع کمتر است و صرفه اقتصادی دارند. 

تأثیر قیمت میلگرد بر میزان فروش سایزها

قیمت میلگرد به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر میزان فروش هر سایز تاثیر دارد؛ اما میزان تاثیرگذاری آن بسته به نوع پروژه، سایز میلگرد مورد نیاز و کاربرد می‌تواند متفاوت باشد. در صورتی که قیمت میلگرد افزایش یابد، هزینه تمام شده برای هر سازه نیز افزایش می‌یابد و این منجر به کاهش تقاضا در پروژه‌های کوچک می‌شود. از سوی دیگر، با افزایش قیمت میلگرد، برخی از پیمانکاران سایزهای بزرگ را به طور کامل حذف یا سایز کوچکتر جایگزین کنند. البته باید توجه داشت که اگرچه افزایش قیمت میلگرد تاثیر مستقیمی بر تمامی سایزها دارد و می‌تواند هزینه نهایی پروژه‌ها را افزایش دهد، اما سایزهای میانی، به‌ویژه 10 تا 16 میلی‌متر، به دلیل بیشترین تطابق با نیازهای فنی و اجرایی پروژه‌های ساختمانی، همچنان از فروش بالایی در بازار برخوردارند.

قیمت میلگرد آجدار

قیمت روز میلگرد می‌تواند تاثیر مستقیم بر میزان فروش انواع سایز آن داشته باشد. برای اطلاع از قیمت روز میلگرد با توجه به سایز، گرید و کارخانه تولیدکننده به صفحه قیمت میلگرد مراجعه کنید.

تحلیل آماری فروش سایزهای میلگرد

با توجه به تحلیل‌های آماری فروش سایزهای میلگرد در ایران، سایز 14، 16 و 18 از پرفروش‌ترین‌ها بوده‌اند که در سال‌های گذشته تقریبا بیشترین سهم فروش در بازار را داشته‌اند. این سایزها به دلیل سازگاری بالا با بسیاری از پروژه‌ها مانند پل‌سازی، تیرچه‌بلوک و فونداسیون ساختمان‌های سبک تا سنگین، توجه بسیاری از پیمانکاران و خریداران را به خود جلب کرده‌اند. همچنین، در سال گذشته سایز 14 در پروژه‌های ساختمانی شهری و مسکونی بیشترین کاربرد را داشته است، در حالی‌که سایز 16 و 18 بیشتر در پروژه‌های نیمه‌سنگین، زیرساختی و سازه‌های خاص به‌کار رفته‌اند. به علاوه، میزان مصرف میلگرد 16 و 18 به دلیل مقاومت بالا در پروژه‌های دولتی که اغلب سازه‌های سنگین هستند، بیشتر از سایزهای دیگر بوده و در پروژه‌های خصوصی به دلیل وزن و قیمت پایین‌تر میلگردهای 12 و 14، در پروژه‌های خصوصی مورد استفاده قرار گرفته‌ است. 

توصیه‌هایی برای خریداران و فعالان بازار

همانطور که گفته شد، میلگردها در سایزهای مختلفی به بازار عرضه می‌شوند که هر یک با توجه به سایزی که دارند برای کاربرد خاصی مناسب هستند. از این رو، خریداران و فعالان بازار فولاد، در زمان خرید و انتخاب میلگرد باید به برخی از توصیه‌های و نکات توجه کافی داشته باشند. مهم‌ترین نکاتی که خریداران باید بهش توجه داشته باشند، عبارتند از: 

1. پیش از خرید باید با توجه به نقشه و طراحی سازه، میلگرد مناسب انتخاب شود. انتخاب میلگرد مناسب به دلیل تاثیر مستقیم بر ایمنی و پایداری سازه از اهمیت بالایی برخوردار است، از این رو باید مهندس ناظر، سایز دقیق و بهینه میلگرد را تعیین کند تا از خرید اضافی یا نادرست جلوگیری شود.
2. از دیگر نکات مهم این است که قبل از خرید برای کاهش ریسک ناشی از افزایش یا کاهش ناگهانی قیمت‌ها، نرخ هر سایز میلگرد را از چندین منبع معتبر مانند آهن صد استعلام بگیرید. البته باید توجه داشته باشید علاوه بر قیمت مناسب، باید به کیفیت، استحکام و استاندارد بودن محصول نیز توجه کافی شود. 
3. برخی از میلگردها مانند سایز 14 و 16 بیشترین تقاضا را در بازار فولاد دارند، اما سایزهای خاص‌تر مانند 25 به سختی در بازار پیدا می‌شوند. از این رو، قبل از خرید باید با توجه به سایز مناسب تامین‌کننده‌ای انتخاب کنید که اطمینان دارید، سایز مورد نیاز را تامین می‌کنند. 
4. همچنین، اگر امکان تغییر سایز در طراحی پروژه وجود دارد، انتخاب سایزهایی که به آسانی در بازار قابل تهیه هستند، می‌تواند در کاهش هزینه و افزایش سرعت اجرا موثر باشد. 

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

سایزهای 14، 16 و 18 میلی‌متر از پرفروش‌ترین سایزها در بازار ایران هستند که به دلیل تطابق بالا با آیین‌نامه‌های مهندسی، در بسیاری از پروژه‌های عمرانی و ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب سایز مناسب میلگرد می‌تواند تاثیر مستقیم بر روند اجرای پروژه، ایمنی و مقاومت سازه داشته باشد،  بنابراین لازم است سایزی متناسب با نیاز فنی و نوع کاربرد پروژه انتخاب شود.  در نهایت، هنگام انتخاب سایز مناسب، باید به عواملی همچون نوع پروژه، تحلیل سازه‌ای، قیمت روز بازار، و شرایط تامین و اجرای میلگرد توجه کافی داشت.

سوالات متداول پرفروش‌ترین سایزهای میلگرد: