انواع میلگرد کلاف: بررسی مهم‌ترین ویژگی‌ها، کاربردها و انواع

در صنعت فولاد، میلگردها به دو صورت شاخه‌ای و کلاف تولید و عرضه می‌شوند. میلگرد کلاف، در یک فرآیند پیچیده‌تر نسبت به میلگرد شاخه‌ای تولید می‌شود که منجر به انعطاف‌پذیری بالاتر آن خواهد شد. این نوع میلگرد، به شکل‌ ساده و آجدار قابل تولید است و معمولاً در ساخت انواع سازه‌های عمرانی و ساختمانی کم فشار و کوچک، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله از آهن صد، ویژگی‌ها و انواع مختلف میلگرد کلاف، با جزئیات کامل بررسی و در مورد چگونگی خرید آن، نکات مهمی ارائه می‌شوند.

میلگرد کلاف چیست؟

میلگرد کلاف (Wire Rod) یکی از مقاطع فولادی با ویژگی‌های خاص است که بصورت کویل (کلاف پیچ) تولید می‌شود. کارخانه‌ها، از طریق حلقه کردن میلگردهای شاخه‌ای سایز کوچک (با قطر کم)، آن‌ها را به کلاف‌های انعطاف‌پذیر تبدیل می‌کنند. میلگردهای کلاف، به شکل‌‌های ساده و آجدار تولید و معمولاً در آرماتوربندی ساختمان‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرند. بکارگیری این میلگرد در اسکلت‌ سازه‌ها، تأثیر زیادی بر افزایش استحکام و مقاومت کششی بتن دارد. در برخی موارد، میلگردهای کلاف را با قطر بسیار کم و نازک تولید می‌کنند تا از آن‌ها به عنوان مفتول‌‌های متصل کننده استفاده شود.

انواع میلگرد کلاف از نظر ظاهر و میزان کربن

میلگردهای کلاف، از لحاظ شکل ظاهری یا استاندارد تولید خود، به سه نوع A2 ،A1 و A3 تقسیم‌بندی می‌شوند. این سه نوع میلگرد، در روش تولید، میزان مقاومت و کاربردهای خود، با هم تفاوت دارند؛ به همین دلیل، شناخت هر یک از آن‌ها، برای کسانی که قصد خرید میلگرد کلاف را دارند، ضروری است.  اما در کل می توان انواع میلگرد کلاف را به صورت زیر بر شمرد:

• کلاف ساده یا A1
• کلاف A2 (آجدار مارپیچ)
• کلاف A3 (آجدار جناقی)
• میلگرد کلاف کم‌کربن
• میلگرد کلاف با کربن متوسط
• میلگرد کلاف پر کربن 

کلاف A1 (ساده)

بر روی سطح میلگرد کلاف‌ ساده، هیچ نوع آجی وجود ندارد؛ در نتیجه از مقاومت زیادی برخوردار نبوده و میزان چسبندگی آن به بتن، کم است.  از این میلگرد، بیشتر برای آرماتوربندی سازه‌های کوچک و یا اتصال مقاطع استفاده می‌شود. کارخانه‌ها نیز معمولاً میلگرد کلاف بدون آج و ساده را، با ضخامت کم تولید و تحت عنوان مفتول، به خریداران عرضه می‌کنند.

کلاف A2 (آجدار مارپیچ)

میلگرد کلاف‌ گرید A2، آج‌هایی بصورت یکنواخت و مارپیچ روی سطح خود دارد که موجب بهبود استحکام آن در بتن شده است. استفاده از این نوع میلگرد، در پروژه‌های عمرانی مانند پل‌سازی و سازه‌های شهری، مرسوم است.

کلاف A3 (آجدار جناقی)

کلاف آجدار جناقی، مقاوم‌ترین و همچنین پرکاربردترین نوع میلگرد کلاف است که تولید آن توسط کارخانه‌های زیادی انجام می‌شود. در پروژه‌های بزرگ و سنگین، غالباً با هدف افزایش دوام و استحکام سازه، از این نوع میلگرد کلاف استفاده می‌شود. آج‌های دوکی شکل این محصول، باعث چسبندگی بیشتر میلگرد به بتن شده و مقاومت کششی آن را افزایش می‌دهند.

میلگرد کلاف، علاوه بر ظاهر، بر اساس میزان کربن موجود در محتویات خود نیز یک تقسیم‌بندی دارد. عنصر کربن، خاصیت قوام‌بخشی دارد؛ یعنی هرچه درصد کربن موجود در میلگرد کلاف بیشتر باشد، استحکام و قوام آن افزایش پیدا می‌کند.

میلگرد کلاف کم‌کربن

میلگرد کلافی که عنصر کربن موجود در آن، بین ۰/۰۵ تا ۰/۱۵ باشد، کم‌کربن نامیده می‌شود. خم‌پذیری، چکش‌خواری، کشش بالا، جوش‌پذیری، نورد سرد و امکان افزایش طول، از قابلیت‌های این میلگرد کلاف هستند.

میلگرد کلاف با کربن متوسط

در ترکیب شیمیایی این میلگرد کلاف، ۰/۱۵ الی ۰/۴۵ درصد، کربن وجود دارد. از میلگرد کلاف با کربن متوسط، برای تولید سیم‌های پیانو، طناب‌های آهنی و کابل‌های موجود در خودرو استفاده می‌شود.

میلگرد کلاف پر کربن

 ۰/۴۵ تا ۰/۸۵ درصد از محتوای این میلگرد کلاف را، کربن تشکیل می‌دهد که استحکام و سختی آن را بالا برده است. در ساخت مواردی همچون فنر که استحکام کششی بالایی نیاز دارند، از این میلگرد کلاف استفاده می‌شود.

مشخصات فنی میلگرد کلاف

کارخانه‌های سازنده میلگرد کلاف، باید این محصول را مطابق استانداردهای تأیید شده جهانی تولید کنند. استاندارد ASTM آمریکا، EN اروپا، ISIRI 6030 و INSO 14692 ایران، برای میلگرد کلاف و استانداردهای INSO 10577-1 to 5 و INSO 14281-1 to 5 نیز برای میلگردهای مفتول تعیین شده‌اند. بطور کلی، میلگرد کلاف در سایزهای ۵/۵ تا ۱۶ میلی‌متر قابل تولید است که معمولاً به میلگردهای کمتر از سایز ۸، مفتول یا وایر گفته می‌شود.

فرآیند تولید میلگرد کلاف

میلگرد کلاف مانند اکثر مقاطع فولادی، از فرآیند نورد گرم تولید می‌شود. در آغاز این فرآیند، شمش‌ها وارد کوره‌های 1000 درجه شده و پس از افزایش دما، به خط نورد منتقل می‌شوند. برای رسیدن به سایز و ضخامت مورد نیاز میلگرد، باید به دفعات مکرر، “پاس نورد” روی شمش انجام شود. پاس نورد، به وسیله دو غلتک موجود در بالا و پایین خط، موجب نازک شدن سطح مقطع شمش می‌شود که تعداد دفعات انجام آن، بستگی به سایز مد نظر میلگرد دارد. پس از عملیات نورد، میلگرد تولید شده وارد دستگاه Laying Head می‌شود تا شکل حلقه‌ای به خود بگیرد. سپس، مراحل خنک‌کاری، فشرده‌سازی و در نهایت بسته‌بندی میلگرد با چند مفتول فولادی انجام می‌شود.

آنالیز شیمیایی و مکانیکی میلگرد کلاف

در جدول زیر، مشخصات شیمیایی و مکانیکی میلگرد کلاف در دو نوع ساده و آجدار را بررسی و با هم مقایسه شده است. این‌ مشخصات، به خریداران میلگرد کلاف برای شناخت ویژگی‌های فنی و میزان کیفیت این محصول، کمک زیادی می‌کنند.

کاربردهای میلگرد کلاف

با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد میلگرد کلاف،  استفاده از آن در بخش‌های مختلف صنایع عمرانی همچون ساختمان‌سازی، بسیار گسترده است. این میلگرد، معمولاً با هدف تقویت استحکام سازه‌ها و جلوگیری از آسیب‌هایی مانند شکستگی به کار برده می‌شود.

• کاربرد میلگرد کلاف در جوشکاری مش، آرماتوربندی و شبکه‌های میلگردی

برای آرماتوربندی شبکه‌های میلگردی و جوشکاری مش در سازه‌ها، استفاده از میلگرد شاخه‌ای بسیار سخت خواهد بود؛ چرا که نیاز به خاموت‌زنی و فشار زیاد برای خمکاری دارد. به همین دلیل، برای اجرای چنین مواردی در پروژه‌های ساختمانی، معمولاً از میلگرد کلاف انعطاف‌پذیر استفاده می‌شود.

• استفاده از میلگرد کلاف در تقویت بتن

از مهم‌ترین کاربردهای میلگرد کلاف، می‌توان به استفاده از آن در کف، سقف و ستون‌های ساختمان اشاره کرد که منجر به افزایش استحکام و مقاومت کششی بتن می‌شود. در بتن‌ریزی‌های جاده‌‌ای و سازه‌های بزرگ مانند پل نیز از میلگرد کلاف استفاده می‌شود.

• کاربرد میلگرد کلاف در صنایع مفتولی و کشش سیم

میلگردهای کلاف با ضخامت کم، در برخی صنایع بصورت مفتول‌ در آمده و برای اتصال محکم اجسام استفاده می‌شوند. کارخانه‌ها این میلگردها را، در طی عملیات کشش سیم، با عبور دادن از چند قالب‌، نازک‌تر کرده و قطر آن‌ها را به مقدار مورد نظر خود می‌رسانند.

• استفاده از میلگرد کلاف در ساخت فنس، توری و صنایع سبک فلزی

میلگردهای کلاف نازک، به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و مقاومت در برابر پاره‌گی، برای ساخت وسایل مختلف از جمله فنس‌ها و توری‌ها مناسب هستند. این میلگردهای نازک، به تنهایی تحمل کمی در برابر فشار دارند، اما اگر کنار هم قرار بگیرند و پیوستگی ایجاد کنند، بسیار مقاوم عمل می‌کنند.

مزایا و معایب میلگرد کلاف

استفاده از میلگرد کلاف، برای برخی از پروژه‌ها، مزایا و معایبی دارد؛ به عنوان مثال، از آنجا که حمل‌ونقل این محصول‌، ساده‌تر از میلگرد شاخه‌ای است، ممکن است گزینه خوبی برای پروژه‌های بزرگ به‌نظر برسد؛ اما باید توجه داشت که برای میلگرد کلاف، محدودیت سایز وجود دارد و استفاده از آن در سازه‌های خیلی بزرگ امکان‌پذیر نیست. انعطاف‌پذیری بالا و کاربرد آسان نسبت به نوع شاخه‌ای، از جمله مزیت‌های میلگرد کلاف هستند، اما برای تولید چنین محصولی، فرآیند پیچیده‌تری انجام شده که قیمت نهایی آن را بالا می‌برد.

تفاوت میلگرد کلاف با سایر محصولات مشابه

میلگرد کلاف، علی‌رغم شباهت‌هایی که به برخی محصولات دارد، با آن‌ها از جهات مختلف مانند شکل ظاهری، روش تولید و نوع کاربرد، متفاوت است. فرآیند تولید این محصول، نسبت به میلگرد شاخه‌ای، دارای چند مرحله اضافه و پیچیده‌تر است. شکل میلگرد کلاف، مانند کابل یا طناب منعطف است و برای پروژه‌های کوچک با میزان فشار کم، مناسب است‌. درحالی که میلگرد شاخه‌ای، ظاهری صاف و بسیار مستحکم دارد. گاهی اوقات، مفتول‌های سیاه و سیم‌های آرماتور، اشتباهاً به عنوان میلگرد کلاف شناخته می‌شوند؛ ولی متریال و روش تولید این محصولات، به هیچ وجه با میلگرد کلاف یکسان نیست. این اشتباه، به دلیل شباهت کاربرد این محصولات در اتصال سازه‌ها رخ می‌دهد؛ اما خوب است بدانید که مفتول و سیم آرماتور، ضخامت بسیار کمتری دارند و نمی‌توان آن‌ها را جزء انواع میلگرد بر شمرد.

کارخانه های تولید کننده میلگرد کلاف 

در ایران، تعداد کارخانه‌های تولید میلگرد، نسبتاً زیاد است اما تعداد کمی از آن‌ها تکنولوژی تولید میلگرد کلاف را دارند. از کارخانه‌هایی که دارای خط تولید فعال برای این محصول بوده و درحال حاضر آن را به بازار عرضه می‌کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ذوب آهن اصفهان
• کارخانه سیادن ابهر 
• شرکت ذوب آهن نطنز
• مجتمع فولاد کویر کاشان
• صنایع فولادسازان امیرآباد
• کارخانه فولاد بافق یزد
• صنایع نورد فولاد گلستان
• شرکت سهند آذر آسیا
• فولاد امیرکبیر کاشان
• فولاد یزد (احرامیان)
• مجتمع فولاد الیگودرز 
• شرکت پرشین فولاد آریا
• کارخانه نورد کوثر اهواز

در میان این تولیدکنندگان، کارخانه‌هایی مانند ذوب آهن اصفهان و فولاد کویر کاشان، توانمندتر و شناخته‌شده‌تر هستند و میلگرد کلاف با کیفیت‌تری تولید می‌کنند. تقاضای مشتریان برای البته قیمت محصولات این کارخانه‌ها نسبتاً بیشتر از بقیه است.

نکات مهم هنگام خرید میلگرد کلاف

هنگام خرید میلگرد کلاف، برخی نکات درباره بررسی مشخصات محصول و تولیدکننده آن، اهمیت ویژه‌ای دارند. در اولین قدم، باید دریابید که چه نوعی از میلگرد کلاف برای پروژه شما مناسب است و کارآمدی بیشتری دارد. حین خرید، باید توجه داشته باشید که چه نوع میلگرد و با مشخصاتی انتخاب می‌کنید. مشخصاتی از قبیل سایز، ابعاد، استاندارد و میزان کیفیت میلگرد، تأثیرات زیادی بر نحوه اجرای پروژه خواهند داشت. نکته دیگر این است که حتماً برندهای تولیدکننده میلگرد کلاف را مورد بررسی و مقایسه قرار دهید تا انتخاب درستی صورت بگیرد. پیشنهاد می‌شود برای خرید این محصول، سراغ کارخانه‌های بزرگ و نام‌آشنا بروید تا ریسک خریدتان کاهش یابد.

قیمت میلگرد کلاف و عوامل موثر بر آن

قیمت میلگرد کلاف، به عوامل متعددی وابسته است؛ از نوسانات ارزی و فراز و فرودهای بازار فولاد گرفته تا مشخصات فیزیکی و شیمیایی، در قیمت‌گذاری این محصول دخیل هستند. بطور کلی، خرید و فروش میلگرد کلاف، بصورت کیلویی و با وزن‌کشی صورت می‌گیرد. اگر قصد دارید پیش از خرید این محصول، از جدیدترین قیمت‌های آن اطلاع پیدا کنید، می‌توانید با کارشناسان آهن صد تماس بگیرید و یا به صفحه قیمت میلگرد کلاف در سایت مراجعه کنید. در این صفحه، قیمت‌ انواع میلگردهای تولیدی در کارخانه‌های معتبر، بصورت لحظه‌ای نمایش داده می‌شوند.

اشتباهات رایج در خرید میلگرد کلاف

بر اساس تجربه‌ای که اکثر خریداران میلگرد کلاف مطرح کرده‌اند، برخی اشتباهات در فرآیند خرید این محصول، رایج است که عمده آن‌ها، از تجربه کم و آشنا نبودن با صنعت فولاد کشور ناشی می‌شود. در ادامه، خطاهای پرتکرار و مهم در خرید میلگرد کلاف بررسی و به راه‌های پیشگیری از آن‌ها، پرداخته می‌شود.

• خرید صرفاً بر اساس قیمت پایین محصول

ضرب‌المثلی وجود دارد که “هر چقدر پول بدهی، همان مقدار آش می‌خوری!” این اصطلاح، هنگام خرید محصولات فولادی که میزان کیفیت و کارآمدیشان فوق‌العاده اهمیت دارد، بیشتر صدق می‌کند. برخی افراد که تجربه و اطلاع کافی از بازار فولاد کشور ندارند، با دیدن قیمت پایین محصولات یک کارخانه کوچک، ترغیب شده و به سرعت خرید می‌کنند؛ درحالی که سایر ویژگی‌های محصول را برآورد نکرده و احتمالاً با گذشت زمان، آسیب‌های ناشی از این انتخاب را حس خواهند کرد.

• عدم توجه کافی به استاندارد و نوع آنالیز میلگرد

کیفیت میلگرد کلاف، باید اولویت اول خریداران باشد؛ چرا که بر استحکام بتن و سازه تأثیر زیاد و مستقیم دارد. به همین دلیل، باید پیش از اتمام فرآیند خرید، حتماً آنالیز شیمیایی(مرغوبیت) و استانداردهای تولیدی(کیفیت) میلگرد کلاف را با دقت بررسی کنید.

• بی‌توجهی به برند یا کارخانه تولیدکننده

عمده نارضایتی‌ها از کیفیت میلگرد کلاف، ناشی از انتخاب تولیدکننده نامعتبر است. ممکن است برخی کارخانه‌ها، شرایط فروش و قیمت بهتری داشته باشند اما محصول اصلی آن‌ها، غیر استاندارد و ضعیف باشد.

• عدم بررسی ظاهر و سلامت فیزیکی کلاف

پیشنهاد می‌شود قبل از خرید نهایی، به کارخانه تولیدکننده مراجعه و محصول مورد نظر خود را از نزدیک بررسی کنید. ممکن است میلگرد کلاف کارخانه، عمداً یا سهواً دچار ایراداتی مثل شکستگی، کج شدگی یا اختلاف ضخامت شده باشد.

• نداشتن استعلام وزن و تناژ واقعی

هنگام انتخاب میلگرد کلاف، باید به نیاز پروژه و وزن قابل تحمل آن، دقت کافی داشته باشید تا احتمال ایجاد آسیب کاهش یابد. برخی از کارخانه‌ها در اعلام وزن و تناژ محصولات خود، دچار خطا می‌شوند و اگر خریداران، دقت کافی نداشته باشند، متحمل ضرر خواهند شد.

• عدم توجه به کاربرد واقعی پروژه

اما رایج‌ترین مشکل خریداران، عدم تطابق میلگرد کلاف با نوع کاربرد و نیاز پروژه است؛ بطوری که اگر ابعاد، مقاومت یا وزن محصول، مناسب استفاده در یک فضا نباشد، یا به آن پروژه آسیب می‌رساند و یا بلااستفاده باقی می‌ماند.

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

میلگرد کلاف، میلگردی است که میزان انعطاف‌پذیری آن، با هدف تسهیل حمل‌ونقل و کاربرد در صنایع مختلف، افزایش داده می‌شود. کارخانه‌ها، این میلگرد را بصورت کویل یا کلاف‌پیچ تولید و عرضه می‌کنند. از دلایل کاربرد زیاد این محصول در پروژه‌های مختلف، می‌توان به مقاومت کششی آن اشاره کرد که استحکام بتن و سازه‌ها را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. توجه کافی به مشخصات شیمیایی و مکانیکی میلگرد کلاف، از جمله الزامات ضروری پیش از انتخاب و خرید این محصول است.

سوالات متداول درباره میلگرد کلاف: