لوله گاز چیست؟

سیستم گازرسانی در هر ساختمان نقش مهمی در حفظ ایمنی و آسایش ساکنان دارد. استفاده از لوله‌های گاز با کیفیت، تضمینی برای حفاظت از افراد است. این لوله‌ها نه تنها در ساختمان‌های مسکونی، بلکه در مصارف تجاری، صنعتی و پزشکی نیز به کاربرد دارند و مسئولیت انتقال گاز را بر عهده دارند. در این مقاله به مفهوم لوله گاز، انواع و مشخصات فنی آن می‌پردازیم‌ و نکات مهمی را برای انتخاب لوله گاز مناسب و عوامل موثر بر قیمت آن مطرح خواهیم کرد.

لوله گازی چیست؟

لوله‌هایی که عمدتاً از جنس فولاد و پلی‌اتیلن ساخته می‌شوند و برای انتقال انواع گازهای طبیعی و صنعتی به کار می‌روند، لوله‌های گازی نامیده می‌شوند. این لوله‌ها با ساختاری مقاوم در برابر فشار بالا و شرایط محیطی متنوع طراحی شده‌اند تا از نشتی جلوگیری کنند و استقامت بالایی داشته باشند. لوله‌های گازی کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف از جمله ساخت‌وساز، پتروشیمی و پزشکی دارند و به عنوان زیرساختی مهم در این حوزه‌ها شناخته می‌شوند. این لوله‌ها در انواع گوناگونی تولید می‌شوند که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

انواع لوله گاز

لوله‌های گاز به دسته‌بندی‌های مختلفی از نظر جنس، نوع و روش تولید تقسیم می‌شوند که هر کدام براساس نوع پروژه و نیاز‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

لوله گازی بر اساس نوع لوله

بر اساس نوع، لوله گاز به دو دسته توکار و روکار تقسیم می‌شود:

• لوله گازی توکار: به لوله‌هایی که مقاومت بیشتری در برابر خوردگی، زنگ‌زدگی و پوسیدگی دارند و معمولا در صنایع سنگین استفاده می‌شوند، لوله گازی توکار گفته می‌شود. این لوله‌ها معمولا داخل دیوارها، زمین یا سقف قرار می‌گیرند و از آسیب‌های فیزیکی و گرد و غبار محافظت می‌شوند. از لوله‌های توکار برای انتقال گازهای طبیعی به مناطق مختلف استفاده می‌شود.

• لوله گازی روکار: این نوع لوله‌ها به دلیل آسیب‌پذیری بیشتر، برای لوله‌کشی داخل ساختمان و لوله‌کشی‌های درون شهری مناسب هستند. قیمت لوله گازی روکار نسبت به لوله گازی توکار پایین‌تر است و برای مسافت‌های طولانی کاربرد ندارد.

لوله گازی بر اساس جنس

لوله‌های گاز معمولا در چهار جنس فولاد، پلی‌اتیلن، مسی و برنج تولید می‌شوند. لوله‌های گازی فولادی از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردارند و به دلیل مقاومت بالایی که دارند در محیط‌های مرطوب نیز کاربرد دارند. لوله‌های پلی‌اتیلن به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، عمدتاً در شبکه‌های گازرسانی شهری به کار می‌روند. لوله‌های برنجی نیز بیشتر در تولید شیرآلات و اتصالات گازی استفاده می‌شوند. لوله‌های مسی به دلیل جنس خاصی که دارند عمدتا برای صنایع خاص کاربرد دارند.

لوله گازی بر اساس روش تولید

آخرین دسته بندی لوله‌های گازی بر اساس روش تولید است که به دو دسته لوله گاز درزدار و بدون درز تقسیم می‌شوند.

• لوله گاز درزدار: لوله‌های فولادی که در فرآیند تولید دارای درز جوشکاری هستند، به عنوان لوله‌ گاز درزدار شناخته می‌شوند. این لوله‌ها معمولاً برای انتقال گاز با فشار متوسط کاربرد دارند.

• لوله گاز بدون درز: لوله‌های بدون درز از فولاد یکپارچه تولید می‌شوند که دارای سطحی هموار و بدون درز جوشکاری هستند. این ویژگی باعث می‌شود که این لوله‌ها در برابر فشار و دمای بالا مقاوم باشند و از آن‌ها در صنایع پتروشیمی و نفت، به ویژه برای انتقال گازهای با دمای بالا، استفاده شوند.

مشخصات فنی لوله گاز

برای استفاده صحیح و بهینه از لوله گاز، آشنایی با مشخصات فنی آن از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور معمول این لوله‌ها بر اساس استاندارد API 5L تولید می‌شوند. اما بسته نوع، روش تولید، قطر، ضخامت و سایز لوله‌ها متفاوت است. لوله‌های گاز معمولا دارای طول 6 متر و ضخامت 2.8، 3.5، 4 میلی‌متر عرضه می‌شوند. به عنوان مثال لوله‌های گازی روکار معمولا دارای ضخامت 2.5 یا 4 میلی‌متر و طول 6 متر، ضخامت لوله‌ گازی صنعتی بین 2 تا 6 میلی متر و سایز ½ تا 16 اینچ و لوله گاز خانگی در سایز ½ تا 2 اینچ هستند.

استاندارد تولید لوله  گاز

لوله‌های گازی بر اساس استانداردهای خاصی تولید می‌شوند که در بسیاری از کشورها و صنایع مشابه هستند و کارخانه‌ها موظف‌اند لوله‌های گازی خود را مطابق این استانداردها تولید کنند. برخی از مهم‌ترین استانداردهای لوله گاز عبارتند از:

1. استاندارد ملی شماره 3360: یکی از مهم‌ترین استانداردهای لوله گاز است که توسط کمیسیون فنی لوله گاز تصویب شده و برای لوله‌های گازی مورد استفاده در ساختمان‌ها تدوین شده است. بر اساس این استاندارد، ابعاد و مشخصات لوله‌ها باید به‌دقت مشخص شوند.
2. استاندارد DIN 2440: این استاندارد برای لوله‌های فولادی بدون درز که در سیستم‌های کم فشار یا فشار متوسط به کار می‌روند، استفاده می‌شود. لوله‌های تولیدشده طبق این استاندارد باید ضخامت دیواره کمتری داشته و مقاومت مناسبی در برابر فشارهای متوسط داشته باشند.
3. استاندارد DIN 2441: مشابه استاندارد DIN 2440 است، اما لوله‌های تولیدی طبق این استاندارد دارای ضخامت دیواره بیشتری هستند تا در برابر فشارهای بالاتر مقاومت کنند.
4. استاندارد API 5L: طبق این استاندارد، مشخصات فنی لوله‌های گاز درزدار و بدون درز و ضخامت دیواره آن‌ها تعیین می‌شود.
5. استاندارد ASTM: از این استاندارد برای تعیین کردن، مشخصات شیمیایی و انجام تست‌ مقاومت در برابر فشار و حرارت استفاده می‌شود.

نحوه تولید لوله گاز 

لوله‌های گاز می‌توانند از چهار جنس فولادی، مسی، برنجی و پلی‌اتیلن تولید شوند که بر اساس نیاز مشتری، نوع مناسب انتخاب می‌شود. مواد اولیه انتخاب شده باید مقاومت کافی در برابر دما و فشار داشته باشند. پس از انتخاب مواد، روش تولید لوله نیز مشخص می‌شود که به دو دسته تقسیم می‌شود: لوله گاز بدون درز و درزدار.

نحوه تولید لوله گاز بدون درز: در تولید لوله‌های بدون درز، ابتدا شمش‌های فولادی در کوره به دمای بالا گرم می‌شوند. سپس این ورق‌ها تمیزه شده تا مواد آلاینده‌های اضافی حذف شوند. پس از تمیزکاری، این شمش‌ها با استفاده از سنبه سوراخ می‌شوند و به پوسته‌ای توخالی و ضخیم تبدیل می‌گردند. در مرحله بعد، در فرآیند نورد، قطر لوله به‌دقت کاهش یافته و ضخامت آن تنظیم می‌شود. در نهایت، لوله‌ها پس از خنک شدن تحت ماشین‌کاری، آزمایش‌های هیدرولیکی و کنترل کیفی قرار می‌گیرند تا از کیفیت و ایمنی آن‌ها اطمینان حاصل شود. این لوله‌ها به دلیل ساختار بدون درز به صورت لوله گازی توکار، برای کاربردهای فشار بالا مانند انتقال گاز و مایعات مناسب هستند.

نحوه تولید لوله گاز درزدار: ابتدا ورق‌های فولادی با ضخامت و جنس مناسب انتخاب می‌شوند. سپس این ورق‌ها تمیزه شده و به طول و عرض مورد نیاز برش داده می‌شوند، و با استفاده از ماشین آلات تخصصی به صورت لوله استوانه‌ای خم شده و لبه‌های آن برای جوشکاری آماده می‌شوند.

در مرحله جوشکاری، برای ایجاد درز محکم و بدون نشت، از جوشکاری مقاومت الکتریکی (ERW) یا جوشکاری قوسی زیر پودری استفاده می‌شود. این روش‌ها به لوله‌ها استحکام کافی می‌دهند تا برای کاربردهای گازی مناسب باشند. پس از جوشکاری، لوله‌ها تحت آزمایش‌های کیفی قرار می‌گیرند تا مطمئن شوند که جوش به‌خوبی انجام شده و هیچ گونه نقصی در لوله‌ها وجود ندارد. در نهایت، لوله‌ها پس از خنک شدن و در صورت نیاز با یک پوشش ضدخوردگی پوشانده می‌شوند. پس از اطمینان از استانداردهای کیفی، لوله‌ها بسته‌بندی و برای استفاده در شبکه‌های گازرسانی و صنایع مختلف آماده می‌شوند. لوله‌های درزدار برای فشارهای متوسط مناسب هستند و به‌دلیل جوشکاری دقیق، می‌توانند در انتقال گازها و مایعات با فشار استاندارد استفاده شوند.

کاربردهای لوله گاز

همانطور که اشاره شد، این لوله‌ها در صنایع مختلف کاربردهای متنوعی دارند. به طور عمده از این لوله‌ها برای انتقال گاز طبیعی و دیگر گازهای صنعتی استفاده می‌شود، اما در صنایع دیگر هم کاربرد خاصی دارند. در ادامه به برخی از اصلی‌ترین کاربردهای لوله گاز اشاره می‌کنیم:

• انتقال گاز شهری: از این لوله‌ها برای انتقال گاز شهری به خانه‌ها و ساختمان‌ها استفاده می‌شوند. معمولا این لوله‌ها در زمین یا دیوارها برای سیستم‌های گرمایشی، اجاق گاز یا آبگرمکن‌ها نصب می‌شوند.
• صنایع نفت و گاز: در این صنایع، از لوله‌های گاز برای انتقال سیالاتی مانند نفت و گاز بهربرداری می‌شود.
• صنایع پتروشیمی: برای انتقال گازهای هیدروژن، اکسیژن و نیتروژن در صنایع پتروشیمی، از لوله‌گازهایی با مقاومت بالا در برابر خوردگی استفاده می‌شود.
• نیروگاه برق: در برخی نیروگاه‌ها از گاز طبیعی برای تولید برق استفاده می‌شود. لوله‌های گاز، سوخت را به توربین‌ها منتقل می‌کنند.

کارخانه‌های تولید کننده لوله گاز

کارخانه‌های متعددی وجود دارند که این لوله‌ها را مطابق با استانداردهای گفته شده تولید می‌کنند. از بهترین کارخانه‌های تولیدکننده لوله گازی عبارت‌اند از:

• شرکت لوله پروفیل سپنتا
• شرکت لوله سازی کاوه ایرانیان
• کارخانه پروفیل ساوه
• شرکت نورد و لوله پروفیل سپاهان
• شرکت لوله سازی اهواز
• کارخانه جات گروه صنعتی لوله درپاد تبریز
• کارخانه لوله و پروفیل کچو

بهترین تولیدکنندگان لوله گازی

برای انتخاب بهترین کارخانه تولید لوله گازی متناسب با نیاز خود، لازم است با ویژگی‌ها، ظرفیت تولید و مشخصات فنی لوله‌های تولیدی این کارخانه‌ها آشنایی داشته باشید.

قیمت لوله گاز و عوامل موثر بر آن  

قیمت لوله‌گاز تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد که هر یک از آنها می‌توانند در طول روز منجر به نوسانات قیمتی شوند. این نوسانات نه تنها به مشخصات فنی این لوله بلکه شرایط اقتصادی و بازار هم بستگی دارد. از جمله مهمترین عوامل تاثیر گذار بر قیمت روز لوله گاز شامل:

مواد اولیه: این لوله‌ها در جنس‌های مختلفی عرضه می‌شوند که هر کدام قیمت متفاوتی دارند و قیمت‌ها به صورت روزانه تغییر می‌کنند.

میزان عرضه و تقاضا: میزان موجودی لوله گاز در بازار و نیاز مصرف‌کنندگان نیز عامل مهمی است. اگر تقاضا برای این محصول بالا باشد و عرضه آن به هر دلیلی کاهش یابد، به طور طبیعی قیمت افزایش می‌یابد و بالعکس.

نوسانات بازار: با توجه به تغییرات جهانی قیمت فولاد، هر تغییر در بازار فولاد به سرعت بر قیمت لوله گازی تاثیر می‌گذارد. این نوسانات معمولاً ناشی از تقاضای بازار، سیاست‌های تجاری و شرایط اقتصادی هستند.

سایز و ضخامت: این لوله‌ها در سایزها و ضخامت‌های متفاوتی تولید می‌شوند. هر چه سایز و ضخامت این لوله‌ها بیشتر باشد، قیمت آنها نیز افزایش می‌یابد.

قیمت لوله گاز بر اساس عوامل مختلف، می‌تواند متغیر باشد. از جمله عوامل تاثیر گذار بر قیمت لوله گاز می‌توان به جنس مواد اولیه، سایز، میزان عرضه و تقاضا، فناوری‌های تولید، روش تولید و نوسانات ارز هستند.

برای انتخاب بهترین زمان خرید لوله گاز، توصیه می‌شود این عوامل را به دقت رصد کنید. با توجه به نوسانات شدید بازار، بهتر است قبل از تصمیم‌گیری نهایی برای خرید، با کارشناسان فروش آهن صد تماس بگیرید.

راهنمای خرید لوله گاز و نکاتی که باید به آن توجه داشت

این لوله‌ها در کاربردهای متنوعی استفاده می‌شوند پس لازم است برخی نکات را در نظر بگیرید تا بر اساس نیاز پروژه، بهترین انتخاب را داشته باشید:

• بررسی مشخصات فنی: لوله‌های گازی در ابعاد و سایزهای مختلف تولید می‌شوند. بسته به نیاز پروژه، باید مشخص کنید که لوله موردنظر دارای چه ویژگی‌هایی باشد.
• فشار قابل تحمل: با توجه به نوع سیال یا گازی که قرار است منتقل شود، لوله‌ای با فشار قابل تحمل مناسب انتخاب کنید. عدم تناسب فشار تحمل لوله با فشار سیال می‌تواند منجر به آسیب و نشتی در لوله شود. به عنوان مثال، لوله‌های پلی‌اتیلنی گاز برای انتقال گاز با فشار پایین مناسب هستند.
• محیط و کاربرد: مشخص کنید که از این لوله‌ها در چه محیط و چه صنعتی قرار است، استفاده شود. به عنوان مثال برخی لوله گاز مسی قابل استفاده در همه صنایع نیست.
• تولید کننده معتبر و قابل اعتماد: از آنجایی که کارخانه‌های مختلفی این محصول را تولید می‌کنند، باید کارخانه‌ای را انتخاب کنید که بهترین کیفیت و قیمت را ارائه می‌دهد. برای دسترسی به قیمت‌ها و بررسی بهتر در زمان انتخاب این محصول، می‌توانید به سایت آهن صد مراجعه کنید.
• طول مسیر لوله کشی: هر چه طول طول مسیر لوله کشی بیشتر باشد باید از لوله‌هایی با قطر بیشتر استفاده شود.

مطلب مرتبط زمان مطالعه 8

راهنمای خرید لوله گاز

پیش از خرید لوله گاز، پیشنهاد می‌کنیم با مهم‌ترین نکات و ویژگی‌های انواع لوله آشنا شوید.

سوالات متداول لوله گاز: