وال پست چیست؟ انواع | کاربردها | الزامات قانونی | نحوه اجرا

اگر یک ساختمان در مرحله سفت‌کاری را مشاهده کنید متوجه می‌شوید که پروفیل‌هایی به شکل عمودی یا افقی و یا حتی ترکیبی در دیوار به کار رفته است. احتمالا این سوال برایتان به وجود می‌آید که این پروفیل‌ها چیست؟

وال پست یا وادار، کلافی با طول مشخص است که برای محکم‌سازی سازه به خصوص دیوارها استفاده می‌شود. یعنی وال پست باعث درگیری دیوار با اسکلت سازه و در نتیجه استحکام دیوار می‌شود.

اما اینکه وال پست چه کاربردهایی دارد و چگونه اجرا می‌شود سوالاتی است که در این مطلب به آن پاسخ خواهیم داد.

وال پست چیست؟

دیوارها به عنوان بخش‌های غیرسازه‌ای در برابر زلزله و یا باد شدید در معرض از هم پاشیدگی هستند؛ به همین جهت باید از طریق وال پست (Wall Post) مستحکم شوند. اما معنی وال پست چیست؟

وال‌پست (Wall Post) در معنای تحت‌ لفظی یعنی نگهدارنده (Post) دیوار (Wall) در برابر نیروهای وارد بر آن.

وال پست یا وادار، کلاف‌هایی افقی و یا عمودی هستند که مقاومت سازه را در برابر بارهای جانبی افزایش می‌دهند. از این کلاف‌ها برای اتصال اسکلت ساختمان به میان‌قاب‌های سازه‌ای و غیر سازه‌ای استفاده می‌شود. برای ساخت این کلاف‌ها از پروفیل‌های نمره پایین استفاده می‌شود.

به عبارت بهتر وادار، دیوار را به اسکلت وصل می‌کند و اگر به خوبی و دقیق اجرا شود، مقاومت دیوار را در برابر فشارها بسیار بالا می‌برد. وال پست مثل یک پشتیبان عمودی یا افقی در دیوار عمل کرده و نیروها و فشارهای وارده بر دیوار را مستقیم بر ستون‌های اصلی ساختمان توزیع می‌کند.

احتمالا تا اینجا این سوال برای شما هم ایجاد شده که کار وال پست چیست؟ در ادامه توضیح می‌دهیم.

وظیفه وال پست چیست؟

برخی از وظایفی که وال پست دارد از قرار زیر است:

1. افزایش پایداری و استحکام دیوارها: نصب وال پست، دیوارها را در برابر فشارهای مختلف مقاوم‌تر و از خمش یا شکستگی آن جلوگیری می‌کند.
2. جلوگیری از فروریزی دیوارها در زلزله: وال پست با ایجاد یک چارچوب محکم، نیروهای جانبی را به طور یکنواخت در دیوار توزیع و از فروریزی آن جلوگیری می‌کند.
3. تقسیم یکنواخت بارهای وارده: وال پست با توزیع یکنواخت بارها به ستون و سایر عناصر سازه‌ای، از تمرکز تنش‌ها در نقاط خاص جلوگیری می‌کند. این تقسیم یکنواخت بارها، احتمال شکست و خرابی دیوارها را کاهش می‌دهد.
4. افزایش ایمنی ساختمان: وال پست با تقویت دیوارها و جلوگیری از فروریزی آن‌ها، این نقش مهمی در کاهش خطرات ناشی از حوادث طبیعی و غیرطبیعی ایفا می‌کند. همچنین می‌تواند از ایجاد ترک و خسارت‌های جزئی در دیوارها جلوگیری کند.
5. ایجاد اتصالات محکم بین اجزای سازه‌ای: وال پست‌ها به عنوان نقاط اتصال بین دیوارها و سایر اجزای سازه‌ای مانند ستون‌ها، تیرها و سقف‌ها عمل می‌کنند. این امر، استحکام کلی سازه را افزایش می‌دهد.

کاربرد وال پست در ساختمان چیست؟

اصلی‌ترین کاربرد وال پست در صنعت ساختمانی، توزیع نیروها و فشارهای جانبی وارده بر دیوار را به اسکلت و ستون سازه است.

ولی این تنها کاربرد آن نیست و کاربردهای دیگری هم دارد مثل:

• استفاده از Wall Post در سالن‌های صنعتی و یا فریم‌هایی که دهانه بزرگی دارند.
• نگهداری از در و پنجره به عنوان عایق تاسیسات و نمای بیرونی
• اتصال دیوارها به ستون و کف و سقف

مصالحی که وال پست را تشکیل می‌دهند

وادارها با مصالح و متریال مختلفی ساخته می‌شوند و شناختن انواع مصالح وال اهمیت زیادی دارد. به همین جهت برای رسیدن به جواب کامل برای سوال وال پست چیست، انواع متریال آن را بررسی می‌کنیم.

1. وال پست فلزی: این نوع وال پست خود زیرمجموعه‌های دیگری دارد مثل: وال پست ساخته شده از تیرآهن IPE، والپست ساخته شده از قوطی، وال پست ساخته شده از ناودانی و یا وال پست ساخته شده از نبشی. هر یک از اینها ویژگی‌های مخصوصی دارند و باید در انتخاب آن دقت کرد.
2. وال پست بتن آرمه: اگر برای ساخت وال پست و مهار دیوارهای سازه از بتن استفاده کنیم، یعنی وال پست بتن آرمه به کار برده‌ایم. این نوع وال پست بسیار پر هزینه و مخصوص سازه‌های خاص است. وادار بتن آرمه پیچیدگی‌های زیادی دارد ولی در بعضی از ساختمان‌ها نتیجه خیلی خوبی دارد.
3. وال پست مش (وال مش): این نوع وال پست جدیدتر است و از طریق توری مش فایبرگلاس و پلاستر گچی یا سیمانی روی دو سطح دیوار نصب می‌شود. مصالحی که در این نوع استفاده شده عبارت است از نبشی یا ناودانی، چسب اپوکسی و پلاستر سیمانی یا گچی.

الزامات قانونی تهیه وال پست

بر اساس آیین نامه 2800 وال پست باید برخی از الزامات که در ادامه می‌آوریم رعایت شود.

• بند 4-5-4: 
  • دیوارهای داخلی یا تیغه‌های با ارتفاع بیش از 1/8 متر، باید به نحو مناسبی مانند استفاده از وادارها و . . . از نظر جانبی به سازه مهار شوند.

• بند 7-5-3: 
  • حداکثر طول مجاز هر دیوار غیر سازه‌ای بین دو کلاف قائم، نباید از 6 متر یا 40 برابر ضخامت آن بیشتر باشد.
  • حداکثر ارتفاع دیوار غیر سازه‌ای از تراز کف 3/5 متر است.
  • لبه‌های عمود تمام دیوارهای غیر سازه‌ای باید مهار شوند.
  • لبه‌های فوقانی (افقی) دیوار غیر سازه‌ای که در تمام ارتفاع ادامه ندارد باید با کلاف فولادی یا ناودانی نمره 6 یا معادل مقطع بتن مسلح یا چوبی که به دیوار سازه‌ای یا کلاف‌های احاطه کننده دیوار غیر سازه‌ای متصل باشد، مقید گردد.

  عدم رعایت این قوانین چه عواقبی برای مهندس ناظر به دنبال دارد؟

  گفتیم که هدف از وال پست توزیع فشار و نیرو وارد شده به دیوارها و میان‌قاب‌های غیر سازه‌‎ای بر اثر بارهای جانبی مثل زلزله و باد است. حالا در صورت عدم رعایت این الزامات و تخریب دیوار، مهندس ناظر یکی از مقصرین این حادثه شناخته می‌شود.

  چگونه وال پست را اجرا کنیم؟

  یک بخش از پاسخ سوال وال پست دیوار چیست، چگونگی اجرای آن است. به همین جهت در ادامه نحوه اجرای آن را هم در اسکلت بتنی و هم در اسکلت فلزی بیان می‌کنیم.

  نحوه اجرای وال پست در اسکلت بتنی

  در قدم اول برای اجرای وال پست در اسکلت بتنی باید محل اجرای وال پست توسط مجری مشخص شود. برای اجرای وال در اسکلت بتنی باید از ورق فلزی استفاده کرد تا شرایط اتصال وال راحت شود. باید توجه داشت که فاصله ورق تا کف یا سقف اهمیت زیادی دارد و باید صفر باشد.

  صفحات فلزی که بین طبقات وجود دارد باید از هم جدا شده و به وسیله رول بولت در بالا و پایین دیوار وصل شود. هنگام چیدن بلوک‌ها بین هر دو ردیف از بسط استفاده می‌شود.

  بعد از اینکه ساخت دیوار تمام شد، 4 میلگرد را به ورق‌های کف و سقف سازه جوش می‌دهیم و از طریق سیم آرماتوربندی میلگردها را به بسط‌ها متصل می‌کنیم و دو طرف دیوار را در قالبی می‌بندیم.

  در نهایت داخل قالب‌ها بتن می‌ریزیم تا بعد از باز کردن قالب، وال پستی مطابق با ضخامت دیوار داشته باشیم.

  نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی

  نحوه اجرای وال پست در اسکلت فلزی بسیار ساده‌تر از اسکلت بتنی است. چون در این حالت وال پست از طریق جوشکاری به اسکلت فلزی جوش داده شده و به تیر و ستون متصل می‌شود.

  نکته‌ای که وجود دارد این است که در اسکلت‌های فلزی حتما باید از وال پست فلزی استفاده شود.

  چه زمانی به اجرای وال پست نیاز داریم؟

  یک‌سری از اصول و ضوابط هستند که بر اساس پیوست ششم آیین‌نامه 2800 باید به‌صورت اصولی و اجبارا رعایت شوند، وال پست عمودی و افقی جزو این اصول اجباری است. سوال اینجاست که چه زمانی به اجرای وال پست نیاز داریم؟

  1. اجرای وال پست در میانقاب: میانقاب دیواری است که قسمت داخلی قاب‌های بتنی و یا فولادی را پر می‌کند. در این میانقاب‌ها اجرای والپست ضروری است و عملکرد لرزه‌ای آن را افزایش می‌دهد.
  2. اجرای وال پست در تقاطع دیوارهای غیر سازه‌ای: یکی دیگر از شرایطی که اجرای وادار ضروری است قسمتی است که دو دیوار متقاطع به یکدیگر وصل می‌شوند.
  3. اجرای وال پست در کنار بازشو: وقتی بازشو ابعادی بیشتر از 2.5 متر داشته باشد، لازم است که وال پست و نعل درگاه در دو سمت آن اجرایی شود. عدم اجرای این دو موجب کاهش مقاومت بازشو در برابر بارهای جانبی می‌شود.
  4. اجرای وال پست در جان‌پناه: در صورتی که ارتفاع جان پناه حداقل 1.5 متر و ارتفاع ستون های اطراف آن حداقل 1.35 متر باشد، استفاده از وال پست ضروری است. این کار مهار لرزه‌ای بین دو ستون را افزایش می‌دهد.

  انواع وال پست چیست؟

  در ادامه طی یک جدول انواع وال پست براساس نوع قرارگیری در سازه را برای شما توضیح می‌دهیم.

  انواع وال پست	توضیحات
  1- وال پست قائم	معمولا از دو ناودانی یا 4 نبشی به شکل H استفاده می‌شود. موازی با ستون است.
  2- وال پست کناری	در نزدیکی عضو قائم سازه و با یک فاصله مشخص حداقل 1 متری قرار می‌گیرد.
  3- وال پست میانی	زیرشاخه وال پست قائم است و در میانه طول دیوار اجرا می‌شود.
  4- وال پست افقی	به صورت عمود بر ستون اجرا امی‌شود. برای کاهش ارتفاع آزاد دیوارهای بلند با ارتفاع بیشتر از 3.5 متر استفاده می‌شود. این ساز به عنوان نگهدارنده تیرک هم عمل می‌کند.
  5- وال پست ترکیبی	جایی که باد و زلزله زیاد است، باید از والپست ترکیبی یعنی هم عمودی و هم افقی استفاده کرد تا ایمنی سازه افزایش پیدا کند.

  چگونه بهترین والپست را برای ساختمان انتخاب کنیم؟

  از بین تمامی والپست‌ها، وال مش محبوبیت بیشتری دارد.

  مهم‌ترین مزیتی که وال مش در مقایسه با وال پست‌های فلزی دارد کم هزینه بودن آن است. علاوه بر کم هزینه بودن، اجرای آسان و سریع، سازگاری با انواع مختلف مصالح به کار رفته در ساخت دیوار و… از جمله مزایای استفاده از وال مش‌ها است.

  سبک وزن بودن وال مش باعث می‌شود که وزن قابل توجهی را به وزن ساختمان اضافه نکند که این خود یک مزیت بسیار مهم است. حالا می‌توانیم بگوییم که بهترین جایگزین وال پست وال مش‌ها هستند که این روزها از آن در صنعت ساختمان‌سازی زیاد استفاده می‌شود.

  سوالات متداول درباره وال پست

  1- هدف از اجرای وال پست در ساختمان چیست؟

  دیوارهای یک ساختمان از اجزا غیرسازه‌ای هستند و مقاومت کمی در برابر فشارهای جانبی مثل زلزله دارند. بنابراین باید به نحوی این اجزا غیرسازه‌ای را تقویت کرد. وال پست یک راه‌حل خوب برای مهار فشارهای جانبی و افزایش استحکام دیوارها است.

  2- وال مش چیست؟

  وال مش، یک نوع وال پست است که نسبت به سایر انواع، نصب سریع‌تر و آسان‌تری دارد و هزینه آن هم از نوع فلزی کمتر است.

  3- چه اشتباهات رایجی در اجرای وال پست وجود دارد؟

  در اجرای کلاف افقی، به جای نبشی از میلگرد اسفاده می‌کنند و به اجرای پشت به پشت نبشی‌های افقی و عمودی توجهی نمی‌کنند.